Thực vật ở khắp mọi nơi. Chúng cung cấp cho chúng ta thức ăn, oxy, thuốc men và sắc đẹp. Nhưng chúng ta thực sự biết bao nhiêu về chúng? Chúng ta xem chúng là những sinh vật thụ động và ì ạch, hay chúng ta coi chúng là những sinh vật năng động và tích cực? Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá cuộc sống bí mật của thực vật: cách chúng giao tiếp, cách chúng ghi nhớ, cách chúng giải quyết vấn đề và cách chúng giao tiếp.
Trong khoa học viễn tưởng và giả tưởng, thực vật thường được miêu tả là có sức mạnh và khả năng thần bí. Chúng có thể cảm nhận được cảm xúc, chữa lành vết thương, truyền tải thông điệp và thậm chí tạo ra ý thức tập thể. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu đây không chỉ là những tưởng tượng hư cấu, mà là những cái nhìn thoáng qua về thực tế tiềm ẩn của thực vật?
Vào những năm 1970, một cuốn sách và tài liệu gây tranh cãi có tên Cuộc sống bí mật của thực vật đã tuyên bố rằng thực vật có cảm xúc, cảm xúc và thậm chí cả tính cách. Họ đã sử dụng các thiết bị như máy đo đa ký tự và điện cực để đo hoạt động điện của thực vật trước các tác nhân kích thích khác nhau, chẳng hạn như âm nhạc, xúc giác hoặc ý định của con người. Kết quả thật đáng kinh ngạc: thực vật dường như phản ứng với cảm xúc của con người, chẳng hạn như tình yêu, sự sợ hãi hoặc tức giận. Chúng dường như cũng nhận ra chủ nhân, bạn bè và kẻ thù của chúng.
Tuy nhiên, những tuyên bố này đã sớm bị thách thức bởi các nhà khoa học và những người hoài nghi, những người đã chỉ ra những sai sót và thành kiến trong các thí nghiệm. Họ lập luận rằng thực vật không có hệ thống thần kinh hoặc não, do đó không thể có cảm xúc hay suy nghĩ. Họ cũng chỉ ra rằng các tín hiệu điện được đo bởi các thiết bị không phải là chỉ số đáng tin cậy về phản ứng của thực vật, mà là các yếu tố môi trường như độ ẩm hoặc nhiệt độ.
Nhưng trong những năm gần đây, một lĩnh vực nghiên cứu mới đã xuất hiện thách thức quan điểm thông thường về thực vật là sinh vật thụ động và trơ. Lĩnh vực này được gọi là sinh học thần kinh thực vật và nó nghiên cứu cách thực vật nhận thức được hoàn cảnh của chúng và phản ứng với đầu vào môi trường theo cách tích hợp. Một trong những người tiên phong trong lĩnh vực này là Stefano Mancuso, giáo sư tại Đại học Florence, người điều hành Phòng thí nghiệm Quốc tế về Sinh học Thần kinh Thực vật. Ông lập luận rằng thực vật là những sinh vật thông minh có thể học hỏi, ghi nhớ, giao tiếp, giải quyết vấn đề và giao tiếp xã hội.
Một trong những ví dụ về trí thông minh của thực vật mà Mancuso và các đồng nghiệp của ông đã chứng minh là khả năng học hỏi của thực vật. Họ đã chỉ ra rằng thực vật có thể học hỏi từ kinh nghiệm của chúng và sửa đổi hành vi của chúng cho phù hợp. Chẳng hạn, họ đã huấn luyện một loại cây nhạy cảm có tên là Mimosa pudica, loại cây này thường khép lá lại khi chạm vào, để bỏ qua các kích thích vô hại như giọt nước. Chúng nhanh chóng biết rằng nước không phải là mối đe dọa và ngừng phản ứng với nó. Và sau đó, chúng giữ lại ký ức này trong nhiều tuần, ngay cả khi điều kiện sống của chúng bị thay đổi.
Một ví dụ khác về trí thông minh của thực vật mà Mancuso và các đồng nghiệp của ông đã tiết lộ là khả năng giao tiếp của thực vật. Họ đã chỉ ra rằng thực vật có thể giao tiếp với nhau bằng nhiều tín hiệu khác nhau như hóa chất, âm thanh, ánh sáng hoặc điện. Ví dụ, họ phát hiện ra rằng khi một cây cà chua bị sâu bệnh tấn công, nó sẽ phát ra một tín hiệu hóa học để cảnh báo các cây lân cận kích hoạt cơ chế phòng vệ của chúng. Họ cũng phát hiện ra rằng khi một cây ngô bị căng thẳng, nó sẽ phát ra tín hiệu âm thanh để thu hút côn trùng có lợi giúp nó đối phó với căng thẳng.
Một ví dụ thứ ba về trí thông minh của thực vật mà Mancuso và các đồng nghiệp của ông đã khám phá ra là khả năng giải quyết vấn đề của thực vật. Họ đã chỉ ra rằng thực vật có thể giải quyết các vấn đề phức tạp đòi hỏi phải tích hợp thông tin và phối hợp hành động. Ví dụ, họ phát hiện ra rằng khi một cây đậu đang phát triển trong một mê cung, nó có thể tìm ra con đường ngắn nhất đến nguồn sáng bằng cách sử dụng rễ của nó làm cảm biến và các chồi của nó làm bộ truyền động. Họ cũng phát hiện ra rằng khi một cây leo đang tìm kiếm một điểm tựa, nó có thể chọn tùy chọn tốt nhất bằng cách đánh giá kích thước, hình dạng và độ ổn định của các điểm tựa tiềm năng.
Ví dụ thứ tư về trí thông minh của thực vật mà Mancuso và các đồng nghiệp của ông đã khám phá ra là quá trình xã hội hóa của thực vật. Họ đã chỉ ra rằng thực vật có thể tương tác với các loài thực vật và động vật khác theo cách hợp tác hoặc cạnh tranh. Ví dụ, họ phát hiện ra rằng khi một cây mẹ đang phát triển cùng với cây con của nó, nó có thể nhận ra chúng và chia sẻ nhiều tài nguyên với chúng hơn là với những cây không có quan hệ họ hàng. Họ cũng phát hiện ra rằng khi một cây ký sinh đang tìm kiếm vật chủ, nó có thể xác định cây phù hợp nhất bằng cách đánh hơi dấu hiệu hóa học của nó.
Thực vật thông minh? Làm thế nào để những phát hiện này có ý nghĩa? Một cách để tiếp cận những câu hỏi này là hãy nhớ rằng thực vật và động vật có chung nguồn gốc tiến hóa. Cả hai đều là hậu duệ của một sinh vật đơn bào sống cách đây hàng tỷ năm. Cả hai đều là sản phẩm của chọn lọc tự nhiên, thích nghi và đổi mới. Cả hai đều là những sinh vật cố gắng tồn tại và sinh sản trong một thế giới đang thay đổi.
Một cách khác để tiếp cận những câu hỏi này là tưởng tượng những gì chúng ta có thể học được từ thực vật và cách chúng ta có thể chung sống với chúng một cách tôn trọng và bền vững hơn. Thực vật đã tồn tại trên hành tinh này lâu hơn chúng ta rất nhiều. Chúng đã phát triển những khả năng và chiến lược tuyệt vời để đối phó với môi trường đa dạng và đầy thử thách. Chúng đã tạo ra các hệ sinh thái phức tạp và đa dạng hỗ trợ sự sống trên Trái đất. Chúng cũng đã truyền cảm hứng cho chúng ta bằng vẻ đẹp, sự đa dạng và khả năng phục hồi của chúng.
Cảm ơn bạn đã xem bài viết này về cuộc sống bí mật của thực vật. Chúng tôi hy vọng bạn thích nó và học được điều gì đó mới. Và đừng quên để lại bình luận bên dưới và chia sẻ suy nghĩ hoặc câu hỏi của bạn về thực vật. Hãy luôn tò mò và tiếp tục khám phá cùng Thư viện nhỏ nhé!